نکروز لوزالمعدی عفونی

Infectious Pancreatic Necrosis

تلفات فوق العاده سنگین و ناگهانی، در بچه ماهیان زیر 3 گرمی ایجاد می شود، معمولاً بعد از جذب کیسه زرده بیماری خود را نشان می دهد، تیرگی پشت ماهی، آویزان شدن مدفوع سفید رنگ از مخرج، بی اشتهایی، از دست رفتن تعادل، شنای مارپیچی، گاهی اوقات نرم و برآمده شدن قسمت شکمی، ماهی به کف استخر می رود و یا بدون مقاومت دستخوش جریان آب شده و به طرف خروجی برده می شود.

علت ایجاد بیماری
در سال 1954 از نمونه های بافتی حاصل از ماهیان قزل آلای جویباری انگشت قد احتمال ویروسی بودن این بیماری را داد و در سال 1960 محققان ویروس نکروز لوزالمعدی عفونی را در محیط آزمایشگاه جدا کردند و ویروسی بودن بیماری به طور قطعی ثابت شد. محدوده جغرافیایی این بیماری، ایالات متحده آمریکا، کانادا، شیلی، ژاپن، تایوان، کره ، اروپا و ایران نیز وجود دارد. ویروس آی پی ان قزل آلای رنگین کمان، جویباری و حلق کوتاه و همچنین ماهیان آزاد اقیانوس اطلس، کوهو، کوکانی، شار قطب شمال و آزاد ماهیان دیگر را مبتلا می کند. مرگ و میر در دمای بالا ( 10 تا 14 درجه سانتیگراد) بیشترین سرعت را دارد. در دمای پایین تر دوره مرگ و میر طولانی تر می شود و غالباً کاهش می یابد. در حداکثر تلفات 90 درصد می باشد و ماهیان باقی مانده غالباً از رشد باز می مانند و این ماهیان تا بیش از 2 سال ویروس آی پی ان را از ادرار و مدفوع خود ترشح می کنند. این ویروس بسیار مسری است و از طریق تماس و همچنین بلع بافتهای آلوده به شکل افقی انتقال می یابد. انتقال عمودی از طریق مایعات تولید مثلی بر روی تخم و داخل تخم صورت می گیرد. همچنین ویروس آی پی ان مشکوک به مشارکت در تلفات تخم هاست.

پیشگیری
ضد عفونی و قرنطینه تنها روش عملی کنترل شیوع آی پی ان. محسوب می شود. یکی از پایدار ترین ویروس ها می باشد که می تواند چندین ماه در امعا و احشای منجمد زنده بماند. همچنین در آب شیرین با دمای 15 درجه سانتیگراد 5 روز، در آب رودخانه با دمای 4 درجه سانتیگراد 10 روز و در آب استریل به مدت سه ماه به بقای خود ادامه دهد. همچنین می تواند بیش از یک ماه در دمای 10 درجه سانتیگراد در معرض جریان هوا زنده بماند. ویروس آی پی ان به راحتی توسط کلر به میزان 40 میلی گرم در لیتر در عرض 30 دقیقه، 20 گرم فرمالین به مدت 5 دقیقه، 35 میلیگرم ید به مدت 5 دقیقه، توسط اسید با پی اچ 12.5 به مدت 10 دقیقه و 90 میلی گرم اوزون به مدت 0.5 تا 10 دقیقه غیر فعال شود. برای اجتناب از تلفات ناشی از ویروس آی پی ان می توان بچه ماهیان را در 6 ماه ( زیر 3 گرم ) زندگی در منابع آبی فاقد ویروس پرورش داد. سپس می توان آنها را به آبهایی که آلوده به ویروس هستند انتقال داد تا رشد کنند. در این حالت ماهیان به ویروس آلوده می شوند اما بیمار نمی شوند.